Uzmanından uyarı! Madde kullanımı bir 'aile hastalığı'!

Ebeveynlerin tavır ve davranışlarının hem unsur kullanımı hem de tedavi süreci ve tedavi sonrasındaki süreç için de epeyce kıymetli olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, “Eğer kişi kullanımıyla ilgili sorun yaşamazsa asla bırakma muhtaçlığı hissetmiyor. Ailelerin yaptıkları yanlışlar, kişinin değişim gereksinimini azalttığı için hastalığın devam etmesine sebep oluyor.” dedi.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, madde kullanımı konusunda ebeveyn tavırlarını ayrıntılı biçimde ele aldı.

Ailelerinde husus kullanımı olan bireylerde görülme sıklığı daha fazla

Madde kullanımına neden olarak tek bir sebepten bahsetmenin mümkün olmadığını tabir eden Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, “Genetik, psikolojik ve çevresel faktörlerin tesiri vardır. Husus kullanımı çoğunlukla çevresel faktörlerin tesiri ile başlıyor lakin tıpkı vakitte şunu da biliyoruz ki ailelerinde unsur kullanımı olan bireylerde unsur kullanım bozukluğu görülme sıklığı daha fazla. Bireyler içinde bulundukları olumsuz duygulanımdan uzaklaşmak, yaşadıkları tasayı azaltmak ve uygun oluşları arttırmak üzere çeşitli nedenlerle unsur kullanımına başlıyor ve unsurun kabul gördüğü, sıklıkla kullanıldığı ve kolay bir formda erişildiği çevreler riski artırıyor.” dedi.

Madde kullanımı bir ‘aile hastalığı’…

Madde kullanım bozukluğunun sadece husus kullanan bireyi değil ailesini ve yakın etrafındaki şahısları de etkilediğini, bu nedenle bir manada bir ‘aile hastalığı’ olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, “Ebeveynlerin tutum ve davranışları hem husus kullanımı hem de tedavi süreci ve tedavi sonrasındaki süreç için de epey kıymetli.” diye konuştu.

Ebeveynle yakın alaka kurulmaması da nedenlerden biri

Madde kullanımına neden olabilecek tavırlara işaret eden Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, bunları ‘ebeveynin unsur kullanması yahut unsur kullanımını bir sorun olarak görmemesi, çok talepkar yahut çok esirgeyici tavırlar sergilemesi ya da kopuk bir bağlantı olması, ebeveynle yakın münasebet kurulmaması yahut yokluğu, kâfi sevgi ve dayanak sağlanamaması, ebeveynlerin tutarsız tavırlar sergiliyor olması (biri çok otoriterken oburunun çok kuralsız olması), etkisiz baş etme düzenekleri kullanılması ve sınırsız tavırlar sergilemeleri’ biçiminde sıraldı.

Çocuklarının unsur kullandığını öğrenen ebeveynler neden şaşkınlık yaşar?

Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, çocuklarının madde kullandığını öğrenen ebeveynlerin, başlangıçta büyük bir şaşkınlık yaşadıklarını, bu şaşkınlığın altında birçok neden olduğuna dikkat çekerek, “Çocuklarından beklentileri olan ebeveynler bir anda önemli bir hayal kırıklığı yaşamaya başlar. Çocuklarıyla ilgili hayalleri, planları ve umutları tükenmiştir. ‘Neden benim çocuğum’ diyerek bunu hak etmedim hissini yaşarlar. Bazen öfkeye dönüşebilen ve çocuğa yansıtılan önemli bir suçluluk duygusu yaşarlar. Neyi eksik yaptıklarına dair kendilerini sorgularlar. Sonraki basamakta ise aile, etraf baskısını düşünmeye başlar. Etraftaki öteki beşerler ne düşünecektir ve aile bu durumu onlara nasıl anlatacaktır? Aileler husus bağımlılığı sorunu ile nasıl başa çıkabileceklerini bilmedikleri için bir panik durumu yaşayabilirler.” diye anlattı.

Madde kullanan ergen ailelerinin sıklıkla yaptıkları hatalar…

Olumlu ebeveyn çocuk alakasının, anne-babanın çocuklarının hayatları ile ilgili olmaları, aile içinde dengeli kurallar ve hudutlar, ebeveyn çocuk ortasında bağ olmasının ergenlerde husus kullanımını önleyici etkenler olarak sıralanabildiğini de anlatan Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, madde kullanan ergen ailelerinin sıklıkla yaptıkları kusurları da şöyle sıraladı: 

“Yakınların maddi-manevi tüm sorumluluklarını almak: ‘O kâfi ki içmesin, biz onun her şeyini yaparız’,

Sınır koyamamak: ‘Bugüne kadar ne istediyse yaptık. Tekrar de hiç bizim kelamımızı dinlemiyor’,

Yakınlarının toplumdan dışlayacağı korkusuyla hastalığı gizlemek için çabalamak: ‘Etraf duyacak diye sesimizi çıkaramıyoruz”,

Kullanımdan ötürü kişinin yaşayabileceği olumsuz sonuçları gidermeye çalışmak: ‘Okuluyla sorun yaşamasın diye biz gidip konuşuyoruz. Biz olmasak çoktan okuldan atılmıştı’,

Aile üyelerinin hayatlarını bağımlı bireye nazaran düzenlemesi: ‘İçti mi, geç mi geldi, kimle görüştü, neden hudutlu, ne kadar harcadı diye takip etmekten yorulduk. Biz bu kadar denetim etmesek masraf içer kesin’,

Öfke, dert üzere hisleri denetim edemeyerek yakınlarına karşı suçlayıcı, eleştirel bir yaklaşım sergilemek: ‘Yine içtin değil mi? Gözlerinden aşikâr içmişsin sen! İçmesen bu saate kadar neredeydin?’”

Madde kullanımıyla ilgili sorun yaşamazlarsa asla bırakma gereksinimi hissetmiyorlar

Hiç kimsenin içinde bulunduğu durumu muhtaçlık duymadan değiştirmek için çabalamayacağını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, “Bu kural bağımlı kişi için de geçerlidir. Şayet kişi, kullanımıyla ilgili sorun yaşamazsa asla bırakma gereksinimi hissetmeyecektir. Ailelerin yaptıkları yanlışlar, kişinin değişim gereksinimini azalttığı için yalnızca hastalığın devam etmesine de sebep oluyor.” biçiminde kelamlarını tamamladı. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı